Annie M.G. Schimdt hoort toch een beetje bij Nederland, zou je kunnen zeggen. Zulke leuke liedjes, zulke heerlijke verhalen. Lev ligt tegenwoordig bijna dagelijks op zijn buik voor de cd-speler. Draait onafgebroken luisterboeken van de bieb. Leuk. Tot op zekere hoogte. Afgezien van het volume en het onrustige gekrakeel op de achtergrond - wat ik meestal prima vind, stuit ik af en toe op bepaalde uitspraken of situaties in de verhaaltjes. Ik herinner me een spreekbeurt van een oud-klasgenoot op het voortgezet onderwijs. Ik zou d'r haast willen vragen of ze de tekst nog ergens heeft. Het ging over Annie. En de vraag in hoeverre dat allemaal onschuldige fictie was.
Een beetje achtergrondinformatie. Annie komt uit een domineesgezin. Maar Annie botste met haar wortels en zette zich af. Een relatie met een getrouwde man, haar 'zelfgekozen levenseinde'; dat zijn toch feiten die niet stroken met mijn persoonlijke levensovertuiging. Ook de manier waarop ze haar rol als vrouw, moeder en huisvrouw invulde kun je misschien wel het beste omschrijven met de benaming 'vrije geest'.
Ik citeer; "Schmidt was voor die tijd zonder meer een vrije geest, die door de toenmalige volksgeest in Nederland niet altijd begrepen werd. Door de kwaliteit van haar werk had ze daarvan niet veel last. Zo schrok ze er niet voor terug om (voor die tijd) pittige taal te gebruiken."
Ze komt me soms rebels, opstandig over in de verhaaltjes en liedjes; Ik stel me toch wel iets anders voor bij de 'leukste oma van Nederland'.
Denk aan de gezinssamenstellingen, de gezagsrelatie tussen volwassene en kind, bepaald taalgebruik (tegenover heel leerzaam taalgebruik, dat ook!) enzovoorts.
Hoe staan we hierin? "Ach, het valt wel mee... 't is onschuldig. De kindertjes vragen zich heus niet af waar moeder Stamper is. Of beseffen niet dat het ongehoorzaam is, daarbij is het slechts fantasie..."
Ik ben het daar niet helemaal mee eens. Onbewust sijpelt het onze woonkamer in. Moeder die regelmatig lacht om de ongehoorzaamheid van Jip en Janneke. Een scheldende meeuw. (Lev onthoudt uiteraard alleen de uitspraak 'rotmeeuw' uit het hele verhaal.) Volwassenen die neer worden gezet alsof je er niet naar hoeft te luisteren...
Lees de tekst van het liedje van de koningin van Lombardije, onder andere geschreven door Annie. Een koningin gaat uit rijden en zwaait naar haar burgers. En als ze dat zat is (daar hebben we die opstandigheid weer), laat ze een poppenhand maken die zwaait. Als de auto dan een aanrijding heeft met 'lijn zeven' en het niet om de koningin zelf maar om een poppenhand blijkt te gaan, wordt er dit gezongen;
Van Lombardije, van Lombardije
Toen gingen ze met hoge boorden
De koningin vermoorden
Maar zeg eens wat gebeurde er met die hand
Die hebben ze op 't graf gezet, zo rechtop in 't zand."
Hoe bedoel je 'onschuldig'?
Natuurlijk zijn lang niet alle liedjes en verhaaltjes meteen afgeschreven. Er zit ook genoeg leuks bij. Maar ongehoorzaamheid en opstandigheid hoeven we niet aan te leren. Ook niet te stimuleren of te relativeren. Mijns inziens.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten